Standar Kompetensi :
Mampu
membaca bacaan sastra, nonsastra dalam berbagai teknik membaca, dan bacaan berhuruf Jawa.
Kompetensi Dasar :
Membaca Tembang Sinom
Indikator :
·
Mampu membaca grambyangan tembang macapat.
·
Mampu membaca titilaras pada tembang Sinom
dengan tepat.
·
Mampu membaca cakepan tembang Sinom dengan
pelafalan yang tepat.
·
Mampu menembangkan tembang Sinom sesuai
titilaras yang tepat.
·
Mampu menyebutkan purwakanthi dalam tembang
Sinom.
|
1.
Nggunemake
grambyangan tembang macapat.
Wacanen grambyangan tembang macapat ing ngisor iki!
Titilaras tembang macapat
ana 2 yaiku:
Ø
Slendro,
kanthi notasi: 1 2 3
4 5 6 (diwaca ji, ro, lu, pat, mo, nem)
Ø
Pelog,
kanthi notasi : 1 2 3
4 5 6
7 (diwaca ji, ro, lu, pat, mo,
nem, pi)
Notasi grambyangan laras slendro :
Notasi grambyangan laras slendro :
a.
3 2 1 6 5 3 2 1 6 5 5 6 1 2 3 5 6 1 2 3
b.
3231 2126 1615 6563 5352 3231
2126 1615
c.
5651 6162 1213 2325 3536 5651
6162 1213
d.
3 1 2 6 1 5 6 3 5 2 3 1 2 6 1 5
e.
5 1 6 2 1 3 2 5 3 6 5 1 6 2 1 3
Notasi grambyangan
laras slendro :
a.
3 2 7 6 5 3 2 7 6 5 5 6 7 2 3 5 6 7 2 3
b.
3237 2726 7675 6563 5352 3237 2726 7675
c.
5657 6762 7273 2325 3536 5657 6762 7273
d.
3 7 2 6 7 5 6 3 5 2 3 7 2 6 7 5
e.
7 6 2 7 3 2 5 3 6 5 7 6 2 7 3
2. Nggunemake Titilaras Tembang Sinom.
Wacanen titilaras tembang macapat ing
ngisor iki!
S.M. Sinom Laras
Pelog pathet Nem
1 2 2 2 1 1 1 1
6 5 5 5 6 1 21 65
1 2 2 2 1 6 6 56
6 6 6 5 6 2 21 6
3 5 5 5 6 6 6
1 2 3 1 6 5 65 32
1 2 3 3 3 3 3
6 6 6 5 6 2 21 6
3 5 5 5 5 6 12 6 5 65 32
|
3.
Maca
Cakepan Tembang Sinom.
Wacanen cakepan tembang Sinom ing ngisor iki!
S.M. Sinom Laras Pelog pathet Nem
Bong- gan kang tan
mer- lok na
Mung- guh u- ger ing a- u- rip
U- rip- e ing tri pra- ka- ra
Wir- ya har- ta tri wi- na- sis
Ka- la- mun kong- si se- pi
Sa- ka wi- la- ngan ka- te- lu
Te- las te- las ing jan- ma
A- ji go- dhong ja- ti a- king
Te- mah pa- pa pa- pa- ri- man ngu- lan- da- ra
|
4.
Nembangake Macapat Sinom.
Tembangna macapat Sinom ing ngisor iki!
S.M. Sinom Laras Pelog pathet Nem
1 2 2 2 1 1 1 1
Bong- gan kang tan
mer- lok na
6 5 5 5 6 1 21 65
Mung- guh u- ger ing a- u- rip
1 2 2 2 1 6 6 56
U- rip- e ing tri pra- ka- ra
6 6 6 5 6 2 21 6
Wir- ya har- ta tri wi- na- sis
3 5 5 5 6 6 6
Ka- la- mun kong- si se- pi
1 2 3 1 6 5 65 32
Sa- ka wi- la- ngan ka- te- lu
1 2 3 3 3 3 3
Te- las te- las ing jan- ma
6 6 6 5 6 2 21 6
A- ji go- dhong ja- ti a- king
3 5 5 5 5 6 1 12 6 5 65 32
Te- mah pa- pa pa- pa- ri- man ngu- lan- da- ra
|
5.
Nyebutake
purwakanthi sing ana ing tembang Sinom.
Purwakanthi yaiku unen-unen utawa ukara kang
runtut basa utawa sastrane. Purwakanthi kang runtut basane jenenge purwakanthi
basa, dene yen ing sastra sinebut purwakanthi sastra. Purwakanthi
bisa awujud ukara lumrah, bisa uga ngemot paribasan, saloka, utawa tembang. Tuladhane:
Purwakanthi miturut
wujude kaperang dadi telu, yaiku :
a. Purwakanthi swara
yaiku unen-unen kang runtut swarane (vokal) Tuladha:
· Gemi setiti ngati-ati
· Aku lara paling para
b.
Purwakanthi sastra yaiku unen-unen kang runtut sastrane (konsonan)
Tuladha :
· Tata titi Tatas titis
· Kala kula kelas kalih kula kulak kalo
c. Purwakanthi basa/lumaksita yaiku unen-unen
kang kadhapuk saka rong gatra.
Pungkasane gatra kapisan, dadi wiwitane gatra kapindho. Thuladha :
· Jarwa pinter, pintere satriya ing pringgondani
· Bayem arda, ardane ngrusak busana
· Kolik priya, priyagung anjani putra
Golekana purwakanthi tembang Sinom
ing ngisor iki!
S.M. Sinom Laras
Pelog pathet Nem
Bonggan kang tan merlokna
Mungguh ugering aurip
Uripe ing triprakara
Wirya harta triwinasis
Kalamun kongsi sepi
Saka wilangan katelu
Telas telas ing janma
Aji godhong jati aking
Temah papa papariman ngulandara
|
Matur nuwun
BalasHapus